بررسی تاثیر ویژگی‌های خاک سطحی بر گسترش طولی آبکندها در اقلیم‌های مختلف استان فارس

یکی از مهم‌ترین انواع فرسایش آبی، فرسایش آبکندی است که موجب بروز مشکلات و خسارات زیادی می‌گردد. این نوع فرسایش به دلیل تولید رسوب و خسارات فراوان به اراضی، راه‌ها و سازه‌های عمرانی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. استان فارس دارای فرسایش آبکندی در شش اقلیم است. در پژوهش حاضر پس از انتخاب یک منطقه از هر اقلیم، تعداد 30 آبکند فعال و معرف مشخص شد. پیشروی آبکندها با استفاده از مدارک تاریخی نظیر عکس هوایی و نقشه‌ی پستی و بلندی و برداشت میدانی تعیین گردید. در آبخیز واقع در بالای پیشانی هر آبکند، ویژگی‌های خاک سطحی، شیب و پوشش گیاهی اندازه‌گیری شد. جهت تعیین عوامل موثر بر پیشروی طولی آبکند‌ها، رابطه‌ی بین طول آبکند به‌عنوان متغیر وابسته و ویژگی‌های خاک سطحی به‌عنوان متغیرهای مستقل با استفاده از روش همبستگی گام به گام در نرم‌افزار SPSS مورد تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که چهار عامل شیب، EC، pH و پوشش گیاهی رابطه‌ی معنی‌داری در سطح یک درصد با میزان پیشروی طولی آبکندها دارند. مهم-ترین عامل، شیب واقع در بالادست پیشانی آبکند است. عواملی نظیر شیب و EC و pH رابطه‌ی مثبت و پوشش گیاهی رابطه‌ی منفی با میزان پیشروی طولی آبکندها دارند. تاثیر بسیار مهم شیب، نشانه‌ای از سرعت جریان سطحی تولید شده در بالای پیشانی آبکندها است. اقدامات منجر به کاهش شیب، و افزایش پوشش گیاهی در اطراف آبکندها می‌تواند تاثیر مهمی در کاهش آبکند‌ها و تولید رسوب داشته باشد.‌